Պատմաբանի ցայտնոտը - Փաստեր, որ գոյություն չունեն

ԵՊՀ-ի պատմության ֆակուլտետի դեկան Էդիկ Մինասյանի կաբինետի մոտ ԱԱԾ-ն, ինչպես երեւում է, հսկողություն է սահմանել:

Ուսանողները շշուկով պատմում են, որ ԱԱԾ ներկայացուցիչների միջոցով դեկանին հրահանգվել է շտապ ասուլիս հրավիրել եւ արագ փակել «Հակահարված» խմբի հետ տեղի ունեցած միջադեպի թեման` այդ կերպ կանխելով նաեւ թեմայի շուրջ հնարավոր զարգացումները: Հիշեցնենք, անցյալ հինգշաբթի, երբ խմբի անդամները սույն ֆակուլտետում ակցիա էին արել, նրանց նկատմամբ բռնություն էր կիրառվել. դեկանի ղեկավարությամբ` մի խումբ երիտասարդներ քաշքշել էին նրանց, մեկին էլ` ծեծել: Հենց այդ միջադեպից հետո էլ ծագեց դեկան Էդիկ Մինասյանի մասնակցությամբ գրված` բուհերի Հայոց պատմության դասագրքի շուրջ սկանդալը: Սույն դասագրքում 2008-ի նախագահական ընտրությունների վերաբերյալ փաստերի խայտառակ խեղաթյուրումը սոցցանցերում եւ ԶԼՄ-ներում բուռն քննարկման եւ շատերի զայրույթի առարկան է դարձել: Երեկ այցելեցինք ԵՊՀ պատմության ֆակուլտետ, ԱԱԾ մի աշխատակից շրջում էր հենց դեկանի աշխատասենյակի մոտ եւ ուշադիր հետեւում անցուդարձին: Ինքը` Էդիկ Մինասյանը, սկզբում շատ սիրալիր համաձայնեց պատասխանել մեր հարցերին, բայց երբ իմացավ, որ «ՀԺ»-ից ենք, հայտարարեց, թե մեզ հարցազրույց չի տա: Որոշ ժամանակ խուսափելուց, այսուայն կողմ գնալ-գալուց, զբաղված եմ, ժամանակ չունեմ` ասելուց հետո նա, ի վերջո, ոտքի վրա դժկամությամբ մի քանի հարցի պատասխանեց:

- Պարոն Մինասյան, ի՞նչ փաստերի վրա եք հիմնվել 2008 թվականի նախընտրական եւ հետընտրական իրադարձությունների մասին պատմությունը գրելիս:
- Ես օբյեկտիվ փաստերի հիման վրա գիրքը ներկայացրել եմ, եղած սկզբնաղբյուրներից, փաստաթղթերից ներկայացրել եմ լրիվ օբյեկտիվ ճշմարտությունը: Միաժամանակ ասեմ, ականատեսն ենք նաեւ այդ դեպքերի:

- Մարտի 1-ին դուք որտե՞ղ եք եղել, որ ասում եք` ականատեսն եք եղել, ինչի՞ն եք ականատես եղել:
- Չէ, ականատես ես այնտեղ տեղում չեմ եղել, ես ասում եմ` մենք բոլորս այդ ժամանակաշրջանի ներկայացուցիչներն ենք:

- Փաստերը կոնկրետ որտեղի՞ց եք վերցրել:
- Ես վերցրել եմ Ազգային ժողովի փաստաթղթերից, որտեղ քննարկվել է այդ հարցը, Մարտի 1-ի հանձնաժողովի նյութերից, նյութերը լրիվությամբ ես ունեմ` մեկ, քննությունները, որոնք անցկացվել է, դրանք ունեմ, նաեւ մամուլից:

- Դասագրքում գրել եք, որ ցուցարարները ջարդուփշուր են արել շուրջ 1000 ավտոմեքենա, ավերել են «Մոսկվայի տունը», «Վիվասել» ընկերության շենքը, կողոպտել են գրասենյակներ... որտեղի՞ց եք վերցրել այդ տվյալները:
- Այդ տվյալները, ես ասեմ, եւ այդ ժամանակվա մամուլը կա եւ նաեւ Ազգային ժողովի հանձնաժողովի փաստաթղթերից: Կարող ենք այդ փաստաթղթերն էլ տրամադրել ձեզ եւ նաեւ ներկայացնել մամուլին, եթե շատ ուզեք: Այդ նյութերի հիման վրա է, սա օդից վերցված չէ, եղա՞վ:  

- Գրել եք` անկարգությունների ղեկավարի եւ կազմակերպիչների կոչերով ամբոխը սկսեց ավերներ գործել, կոնկրետ ո՞ւմ եւ ո՞ր կոչը նկատի ունեք:
- Կոնկրետ կազմակերպիչները, որոնք դա կազմակերպել են, ես այնտեղ անուններ չեմ գրել, դրա կարիքն էլ չկա, որ նշեմ կոնկրետ ովքեր են, բայց բոլորը լավ գիտեն` ովքեր են, եւ ասեմ ձեզ` այդ անկարգությունները, դուք ինքներդ էլ լավ գիտեք, ես չեմ ուզում դրա մեջ խորանալ, եւ պետք էլ չէ, որ դասագրքերում մենք կոնկրետ շեշտադրումներով անվանական գնալ, բայց այդ բոլորի կազմակերպիչը  լավ էլ գիտեք ովքեր են, չեմ ուզում դրա հետ առնչություն ունենամ:

- Դուք ո՞ր կոչը նկատի ունեք:
- Կոչը գիտե՞ք ինչի հետ կապված, որ կոնկրետ ասվեց` գնացինք կոնկրետ եւ շարունակություն արդեն, ես չեմ ուզում ասել: Ես փաստերը կտամ ձեզ, դուք նայեք, կիմանաք դրա մասին, փաստաթղթեր եք ուզում, պատրաստ եմ տրամադրել ձեզ: 

- Գրել եք` բախումների ընթացքում երկուստեք օգտագործվեց հրազեն: Տեղյա՞կ եք, որ հրազեն օգտագործելու համար անգամ այս դատարաններով ընդդիմությունից որեւէ մեկը չի դատապարտվել: Ինչպե՞ս սա կմեկնաբանեք:
- Գիտե՞ք ինչ կա, դատապարտվելը... քննվել է հարցը, այնտեղ երկար լսումներ են եղել, այդ նյութերին ես ծանոթ եմ, դրա հիման վրա ես ներկայացրել եմ այդ փաստերը, այսինքն, այդպես օդի միջից վերցված փաստեր չեն:

- Եթե որեւէ մեկը չի դատապարտվել, ինչպե՞ս եք դա որպես կայացած փաստ զետեղել դասագրքում:
- Ախր դատապարտվելը ուրիշ է: Ես ասեմ ձեզ, կայացած փաստերը արձանագրել եմ, եւ դրա հետ կապված էլ, այո, ինչ-որ պետք է արձանագրել եմ, եւ այդ արձանագրվածը կտրամադրեմ ձեզ, դուք անունները այնտեղ կոնկրետ կտեսնեք, եղա՞վ: Ինչ-որ եղել է իմ ձեռքի տակ, այդ տվյալներն եմ ես վերցրել:

- Փաստորեն, դուք լրիվ պաշտոնական հաղորդագրությունների հիման վրա եք դասագիրքը գրել:
- Դրա համար ես ձեզ փաստաթղթեր կտրամադրեմ, դուք կհամոզվեք այդ փաստաթղթերի տվյալների հիման վրա, նոր այնտեղից եզրակացություն կկատարեք` դրանք պաշտոնական են, թե ոչ:

- Հնարավո՞ր է` գիրքը հետ կանչվի, թե՞ մնալու է:
- Չհասկացա, գիրք հետ կանչելը ո՞րն է, գիրք է, ներկայացրել ենք, համապատասխան խորհուրդ կա, փաստաթղթերը, փաստերի հիման վրա գրված գիրք է:

- Ե՞րբ կտրամադրեք մեզ փաստերը, հիմա կտա՞ք:
- Հիմա չկա իմ ձեռքի տակ, հետո կգաք, ես կտամ բոլոր փաստերը, որ համոզվեք` ինչի հիման վրա եմ ես գրել:

Փաստորեն, պարոն դեկանը դասագիրք է գրել բացառապես պաշտոնական հաղորդագրությունների եւ պաշտոնական լրատվության հիման վրա եւ որեւէ սպառիչ հիմնավորում չի կարողանում ներկայացնել, թե ինչու է իրադարձությունները խեղաթյուրված ներկայացնում ուսանողներին: Ի դեպ, այս դասագիրքը խմբագրել է ԵՊՀ ՀՀԿ-ական ռեկտոր Արամ Սիմոնյանի հայրը` ակադեմիկոս Հրաչիկ Սիմոնյանը: Երեկ մեկ այլ ակադեմիկոսի` պատմաբան Վլադիմիր Բարխուդարյանին հարցրինք` պատմաբանին վայե՞լ է պատմություն խեղաթյուրելը, նա ասաց. «Ոչ, բոլորովին վայել չէ: Ես չեմ թերթել այդ գիրքը, կթերթեմ, բայց առհասարակ վատ եմ վերաբերվում, երբ պատմությունը խեղաթյուրվում է: Պատմությունը պետք է ներկայացնել այնպես, ինչպես կա»:

Լուսինե Բարսեղյան -

27.11.2012